Verwerking
van een film: Des Hommes et des Dieux
Vat je eigen mening over de film samen in
drie kernwoorden:
Geloofskracht,
medemenselijkheid, oorlog
Is wat in de film aan bod komt
(onderlinge relaties, gevoelens, ideeën) herkenbaar voor jou? Wat is wel herkenbaar?
Wat niet?
Herkenbaar:
De prior
van het klooster bestudeert naast de bijbel ook de Koran omdat hij leeft in een
omgeving van islamieten. Hij toont interesse en respect voor andersgelovigen. Hij
dringt hen zijn eigen geloof niet op. De monniken leven samen met de mensen uit
de omgeving, ze verkopen wat ze kweken op hun landerijen aan de mensen en leven
van dat geld. Er is een dokter onder de monniken die iedereen helpt, met meer
dan alleen zijn medische kennis. Het is een heel mooi voorbeeld van een
samenleving van mensen met verschillende geloven die niet zonder elkaar kunnen.
Er is respect, verdraagzaamheid, openheid, interesse in elkaars gewoontes, geen
oordeel,… Voor mij is dat een pracht van een samenleving. Op vele plaatsen zou
een voorbeeld kunnen genomen worden aan de mensen uit deze film. De film is
gebaseerd op waargebeurde feiten, bewijs dat zo’n samenleving echt mogelijk is.
Daarnaast
heb je de scene waarin de monniken bedreigd worden door moslimfundamentalisten.
De prior toont dat hij respect heeft voor en kennis heeft van de Koran, daarmee
kan hij de bedreiging afwenden, voor een tijdje.
De klooster
krijgt meermaals het aanbod om beschermd te worden door de overheid tegen de
moslimfundamentalisten. Dat aanbod slaan ze af, ze willen ook niet hun klooster
verlaten. In een bepaalde scene wordt de prior gevraagd een van de
moslimleiders te identificeren omdat hij oog in oog met hem gestaan heeft en
dus weet hoe hij eruit ziet. Hij begint voor zijn overleden ziel te bidden. De functionarissen
van de overheid begrijpen niet dat hij nog respect kan hebben voor deze man na
alles wat hij gedaan heeft. Ze zeggen het niet luidop maar er wordt gedacht dat
de monniken sympathie hebben voor de fundamentalisten.
Niet-herkenbaar:
De
gelovigheid van de monniken, daar kan ik mezelf niet in vinden. Het idee dat
sterven voor je geloof een goede zaak is, dat kan ik niet op mezelf toepassen.
Moslimfundamentalisme
ken ik uiteraard, heb ik al veel over gehoord, maar ik kan me niet inleven in
de gedachten van iemand die ellende aanricht om mensen te overtuigen van hun
geloof.
Kies drie scènes uit de film die je hebben aangesproken (positief
of negatief). Beschrijf ze zo duidelijk mogelijk en noteer per scène welke
gevoelens voor jou de overhand hadden.
Beschrijving
scène 1:
De monniken
zijn de mogelijkheden aan het overwegen, of ze bescherming nodig hebben, of ze het
klooster moeten verlaten, of ze moeten blijven. Tijdens die periode van twijfel
praten ze erover met mensen uit de omgeving van het klooster. Die mensen zeggen
dat ze moeten blijven, dat het dorp niet zal blijven bestaan zonder de
monniken. Het verschil in geloof doet er niet toe, ze hebben de monniken nodig.
Gevoelens
bij scène 1:
Waardering,
bewondering, respect. Het is zo mooi om te zien dat op deze plaats in de
bergen, omringd door een prachtige natuur, mensen van verschillende geloven
kunnen samenleven zonder enige vorm van wrevel, van onbegrip.
Beschrijving
scène 2:
Moslimfundamentalisten
dringen binnen in het klooster en bedreigen de monniken. Ze eisen een dokter. De
prior weigert de dokter ‘mee te geven’. Iedereen kan in het klooster behandeld
worden maar de dokter is oud en heeft astma, hij verlaat het klooster niet. ‘Dan
geef je maar medicatie mee.’ ‘Die hebben we bijna niet. Wij zijn monniken die
heel sober leven, vraag maar aan iedereen in het dorp.’ Doordat de prior een
zin uit de koran siteert en toepast op de situatie, trekt hij de aandacht van
de leider van de bende. Die leider merkt dat de prior de koran bestudeerd heeft
en zich verdiept heeft in hun geloof en gewoontes. Daarna vraagt de prior of de
leider beseft dat het een speciale dag is, kerstmis. Hij past dat toe op de
koran, want bij de islam bestaat er ook zo’n dag. De leider luistert, beseft
wat hij wil zeggen, excuseert zich en steekt zijn hand uit naar de prior. Na enige
aarzeling schudt de prior zijn hand.
Gevoelens
bij scène 2:
De moslimfundamentalistische
groep komt heel bedreigend over. Je voelt de angst van de monniken. Maar nadat
de prior een poging ondernomen heeft om de leider met zijn eigen geloof aan te
spreken, krijgt hij respect en misschien zelfs sympathie van de leider. Voor mij
was dat op dat moment de ontdekking van een goede kant van een mens die voor de
rest van de film de slechterik voorstelt. Ik voelde bewondering voor de prior
omdat hij op zo’n stresserend moment het hoofd koel hield en de situatie op zo’n
menselijke manier aanpakte. Hij redde zijn eigen vel en dat van de andere
monniken maar kreeg tegelijk respect van zijn ‘bedreiger’.
Beschrijving
scène 3:
Bij het
binnendringen van het klooster door de moslims, hadden twee monniken zich
verstopt terwijl de rest naar buiten ging om te kijken wat er gaande was. Een van
de monniken die zich verstopt had, twijfelde daarna enorm aan zijn geloof. Hij wist
niet meer wat te doen. Moest hij terug naar zijn familie gaan, zijn geloof
opgeven, terug een gewone burger worden? Moest hij blijven en zijn leven
riskeren voor een geloof waarover hij op dat moment zo twijfelde? De prior
luisterde naar hem en stelde hem gerust, voor even toch. Hij drukte hem op het
hart dat alles voor het geloof is. ‘We hebben ons leven al gegeven voor ons
geloof.’
Gevoelens
bij scène 3:
Ik begrijp
de reactie, zich verstoppen bij een bedreiging, angst. Ik kan me niet
voorstellen hoe ik zou reageren, zoals de prior, of zoals de bange monniken
wegkruipen? Zou ik de vindingrijkheid en moed hebben, weten wat te zeggen om je
eigen leven te redden? Of zou ik mij wegstoppen en hopen dat dat voldoende is? Ik
zou in ieder geval niet voor mijn geloof mijn leven geven. Ik heb geen echt
geloof, alleen het geloof in het goede in de mens, maar op dat moment was dat
goede in die mens ver te zoeken. Maar uiteindelijk doet die ook alles voor zijn
geloof. Maar hij gebruikt daarbij geweld. Dat wekt bij mij weinig sympathie op.
Op welke manier hebben de drie scènes die je hierboven vermelde
met je eigen levenservaring/levensvisie te maken?
Je hoort
en ziet veel in het nieuws over fundamentalisme. Vaak worden alle moslims over
dezelfde kam geschoren. Deze film toont aan dat dat onterecht is. De monniken
leven als christenen harmonieus samen met moslims, ze zijn afhankelijk van elkaar,
vullen elkaar aan. Dat geeft mij moed, de bevestiging dat het mogelijk is. Ook die
moslims uit het bergdorp waren bang voor de fundamentalisten, terwijl het over
hun eigen geloof gaat.
Christenen
hebben in het verleden geweld gebruikt in naam van hun geloof. Moslims doen dat
ook. Het ene geloof is niet beter dan het andere. Voor mij is het
onvoorstelbaar dat mensen denken dat geweld helpt om de andere een geloof op te
dringen. Iemand je eigen geloof willen opdringen, betekent dat je vindt dat je
beter bent dan de ander. Dat is ook ondenkbaar voor mij.
Wat wil de regisseur van de film ons duidelijk maken? Wat is
volgens jou de boodschap die door de film wordt overgebracht?
De
bedoeling is om het verhaal van de monniken bekend te maken zodat hun dood niet
voor niets is geweest. Het gaat om 8 monniken die jarenlang geleden kozen om in
een moslimgemeenschap te gaan leven. Die samenleving verliep goed. Na verloop
van tijd ontstonden groeperingen van extremisten die met geweld alle
niet-traditionele islamieten tot andere gedachten wilden brengen. Deze monniken
werden dus ook bedreigd want ze hadden een ander geloof. Moesten ze vertrekken
of niet? De moslimgemeenschap vroeg hen te blijven. Dat deden ze ook maar het
leidde tot ontvoering en hun dood. Door wie is nog altijd niet duidelijk. Ze zijn
gestorven voor hun geloof en voor het geloof dat het mogelijk is een islamo-christelijke
gemeenschap te stichten.
Wat zijn de
gelijkenissen en de verschillen tussen jouw visie en die van de filmmaker op de
behandelde thema’s?
Gelijkenissen:
Dat het
mogelijk moet zijn om samen te leven ook al heb je een andere achtergrond, een
ander (of geen) geloof, andere gewoontes,…
Ik vind
het terecht dat deze film gemaakt werd zodat het verhaal bekender zou worden. Het
is een mooie boodschap die de monniken wilden overbrengen maar door hun dood is
dat niet meer mogelijk. Deze film zorgt dat de boodschap toch nog aankomt.
Verschillen
Het diep-religieuze
dat benadrukt wordt in de film, daar kan ik me niet in vinden maar dat is
noodzakelijk, anders zou de betekenis van de film niet goed overkomen.
Je schrijft een brief (naar vriend/vriendin), waarin je de film aanbeveelt of afraadt. Je
zorgt dat je de elementen, die je hierboven aanbracht erin verwerkt.
Hey meid
Ik weet dat het al een tijdje mooi weer is
maar ik heb een tip voor als we weer eens een regenachtige avond hebben. Een film
met inhoud en een boodschap: Des Hommes et des Dieux.
Een korte samenvatting: acht
cisterciënzermonniken wonen in de bergen in Algerije. Ze wonen middenin een
moslimgemeenschap. Ondanks het geloofsverschil zijn ze beiden onmisbaar voor
elkaar. Hun levens zijn verweven. Zo leven ze al jaren samen tot in de jaren
negentig extremistische groepen geweld zaaien in Algerije. Alle niet-traditionele
islamieten en anders-gelovigen zijn in gevaar. Eerst twijfelen de monniken of
ze zullen blijven of vertrekken. De mensen uit het dorp ‘smeken’ hen om te
blijven. Uiteindelijk, na wikken en wegen, stemmen ze unaniem om te blijven,
zelf na een inval in het klooster. Ze helpen vriend en vijand vanuit de
gedachte dat iedere mens in nood recht heeft op hulp. Dat maakt hen niet bij
iedereen geliefd. Ze worden ontvoerd en na een tijd omgebracht. Door wie, is nu
na zoveel jaren, nog altijd niet duidelijk.
Een groot deel van de film wordt nadruk gelegd
op het geloof van de monniken. Het werkte niet op mijn zenuwen maar het sprak
me ook niet aan. Wat ervoor zorgde dat ik verder bleef kijken, is dat mensen
met hoofddoeken verzorgd werden door een dokter-monnik, dat mensen uit het dorp
hielpen op de velden van het klooster, een monnik werd uitgenodigd bij het
feest van een besnijdenis alsof hij familie was, de levens van de monniken
waren vervlochten met die van de mensen uit het dorp. De film is voor mij een
ode aan het samenleven van twee gemeenschappen met een ander geloof, het bewijs
dat het bestaat en dat het mogelijk is. Het is een blijk van respect van beide
kanten.
Jammer genoeg breekt er oorlog uit, het is
dan ook een oorlogsfilm, ook al zie je niet veel gewelddadige scènes. Je voelt
wel steeds de dreiging. Ook de monniken en de moslims uit de omringende
gemeenschap komen in gevaar want zij zijn niet traditioneel-moslim. De regering
van Algerije biedt de monniken een uitgeleide aan, die wordt geweigerd. Ze bieden
bescherming van het klooster aan, die wordt geweigerd. Maar binnen de muren van
het klooster wordt toch gediscussieerd, moeten we ons laten afslachten? Is het
niet beter om terug te keren naar Frankrijk? Op kerstdag wordt het klooster
binnengevallen, wordt een dokter gevraagd en medicatie. De prior weigert
beleefd maar resoluut en legt ook uit waarom. Hij spreekt de leider van de
bende aan met woorden uit de koran die hij bestudeerd heeft. Daardoor krijgt
hij respect en trekt de bende zich terug. Toch besluiten de monniken te
blijven, ze willen hun leven geven voor hun geloof. Ook de omringende
gemeenschap vraagt hen te blijven. Ze blijven iedereen verzorgen die aan de
deur verschijnt, ook de extremisten die respect hebben voor de monniken worden
verzorgd. De overheid ziet dit niet graag gebeuren. Dus rijst de vraag, wie
heeft hen ontvoerd? De regering? De extremisten? De ontvoering gebeurt uiteraard
niet op een vriendelijke manier maar ik vind dat er wel respect getoond wordt.
Was dat ook in werkelijkheid zo? Of is dit de interpretatie van de filmmakers?
Tijdens de ontvoering is één monnik onder
zijn bed gekropen en wordt niet gevonden. Zeven van de acht monniken worden
ontvoerd en omgebracht. De film wil, volgens mij, de boodschap doorgeven die de
monniken niet meer konden doorgeven. Dat samenleven met mensen uit
verschillende geloven wel degelijk mogelijk is. Dat is voor mij het mooie aan
de film. Veel mensen kunnen er nog een voorbeeld van nemen. Hoe meer mensen
deze film zien, hoe meer mensen hun frank zal vallen en er misschien stilaan
verandering zal komen in onverdraagzaamheid en onrespectvolle omgang met mensen
met andere geloven, culturen en gewoontes. Dat is mijn hoop, mijn idealisme. De
verandering zal niet in een-twee-drie gebeuren maar zelfs met een nieuw klein
vlammetje in het hart van iemand ben ik al tevreden. Dan zijn de monniken niet
voor niets gestorven.
Ik hoop dat je de film even waardevol zal
vinden als ik. Het is geen verstand-op-nulfilm maar film met inhoud en boodschap.
Geniet ervan!
Marieke
Bijkomende informatie over de situatie van
de monniken vind je op volgende site. Onder meer het interview met een
collega-prior die in Algerije heeft geleefd, geeft je een beter beeld op de
context.
