Mens en lijden 7: Des Hommes et des Dieux

Verwerking van een film: Des Hommes et des Dieux
 






Vat je eigen mening over de film samen in drie kernwoorden:
Geloofskracht, medemenselijkheid, oorlog

Is wat in de film aan bod komt (onderlinge relaties, gevoelens, ideeën) herkenbaar voor jou? Wat is wel herkenbaar? Wat niet?

Herkenbaar:

De prior van het klooster bestudeert naast de bijbel ook de Koran omdat hij leeft in een omgeving van islamieten. Hij toont interesse en respect voor andersgelovigen. Hij dringt hen zijn eigen geloof niet op. De monniken leven samen met de mensen uit de omgeving, ze verkopen wat ze kweken op hun landerijen aan de mensen en leven van dat geld. Er is een dokter onder de monniken die iedereen helpt, met meer dan alleen zijn medische kennis. Het is een heel mooi voorbeeld van een samenleving van mensen met verschillende geloven die niet zonder elkaar kunnen. Er is respect, verdraagzaamheid, openheid, interesse in elkaars gewoontes, geen oordeel,… Voor mij is dat een pracht van een samenleving. Op vele plaatsen zou een voorbeeld kunnen genomen worden aan de mensen uit deze film. De film is gebaseerd op waargebeurde feiten, bewijs dat zo’n samenleving echt mogelijk is.

Daarnaast heb je de scene waarin de monniken bedreigd worden door moslimfundamentalisten. De prior toont dat hij respect heeft voor en kennis heeft van de Koran, daarmee kan hij de bedreiging afwenden, voor een tijdje.

De klooster krijgt meermaals het aanbod om beschermd te worden door de overheid tegen de moslimfundamentalisten. Dat aanbod slaan ze af, ze willen ook niet hun klooster verlaten. In een bepaalde scene wordt de prior gevraagd een van de moslimleiders te identificeren omdat hij oog in oog met hem gestaan heeft en dus weet hoe hij eruit ziet. Hij begint voor zijn overleden ziel te bidden. De functionarissen van de overheid begrijpen niet dat hij nog respect kan hebben voor deze man na alles wat hij gedaan heeft. Ze zeggen het niet luidop maar er wordt gedacht dat de monniken sympathie hebben voor de fundamentalisten.

 

Niet-herkenbaar:

De gelovigheid van de monniken, daar kan ik mezelf niet in vinden. Het idee dat sterven voor je geloof een goede zaak is, dat kan ik niet op mezelf toepassen.

Moslimfundamentalisme ken ik uiteraard, heb ik al veel over gehoord, maar ik kan me niet inleven in de gedachten van iemand die ellende aanricht om mensen te overtuigen van hun geloof.

 
Kies drie scènes uit de film die je hebben aangesproken (positief of negatief). Beschrijf ze zo duidelijk mogelijk en noteer per scène welke gevoelens voor jou de overhand hadden.

Beschrijving scène 1:

De monniken zijn de mogelijkheden aan het overwegen, of ze bescherming nodig hebben, of ze het klooster moeten verlaten, of ze moeten blijven. Tijdens die periode van twijfel praten ze erover met mensen uit de omgeving van het klooster. Die mensen zeggen dat ze moeten blijven, dat het dorp niet zal blijven bestaan zonder de monniken. Het verschil in geloof doet er niet toe, ze hebben de monniken nodig.

 

 Gevoelens bij scène 1:

Waardering, bewondering, respect. Het is zo mooi om te zien dat op deze plaats in de bergen, omringd door een prachtige natuur, mensen van verschillende geloven kunnen samenleven zonder enige vorm van wrevel, van onbegrip.

 

Beschrijving scène 2:

Moslimfundamentalisten dringen binnen in het klooster en bedreigen de monniken. Ze eisen een dokter. De prior weigert de dokter ‘mee te geven’. Iedereen kan in het klooster behandeld worden maar de dokter is oud en heeft astma, hij verlaat het klooster niet. ‘Dan geef je maar medicatie mee.’ ‘Die hebben we bijna niet. Wij zijn monniken die heel sober leven, vraag maar aan iedereen in het dorp.’ Doordat de prior een zin uit de koran siteert en toepast op de situatie, trekt hij de aandacht van de leider van de bende. Die leider merkt dat de prior de koran bestudeerd heeft en zich verdiept heeft in hun geloof en gewoontes. Daarna vraagt de prior of de leider beseft dat het een speciale dag is, kerstmis. Hij past dat toe op de koran, want bij de islam bestaat er ook zo’n dag. De leider luistert, beseft wat hij wil zeggen, excuseert zich en steekt zijn hand uit naar de prior. Na enige aarzeling schudt de prior zijn hand.

 

Gevoelens bij scène 2:

De moslimfundamentalistische groep komt heel bedreigend over. Je voelt de angst van de monniken. Maar nadat de prior een poging ondernomen heeft om de leider met zijn eigen geloof aan te spreken, krijgt hij respect en misschien zelfs sympathie van de leider. Voor mij was dat op dat moment de ontdekking van een goede kant van een mens die voor de rest van de film de slechterik voorstelt. Ik voelde bewondering voor de prior omdat hij op zo’n stresserend moment het hoofd koel hield en de situatie op zo’n menselijke manier aanpakte. Hij redde zijn eigen vel en dat van de andere monniken maar kreeg tegelijk respect van zijn ‘bedreiger’.

 

Beschrijving scène 3:

Bij het binnendringen van het klooster door de moslims, hadden twee monniken zich verstopt terwijl de rest naar buiten ging om te kijken wat er gaande was. Een van de monniken die zich verstopt had, twijfelde daarna enorm aan zijn geloof. Hij wist niet meer wat te doen. Moest hij terug naar zijn familie gaan, zijn geloof opgeven, terug een gewone burger worden? Moest hij blijven en zijn leven riskeren voor een geloof waarover hij op dat moment zo twijfelde? De prior luisterde naar hem en stelde hem gerust, voor even toch. Hij drukte hem op het hart dat alles voor het geloof is. ‘We hebben ons leven al gegeven voor ons geloof.’

 

Gevoelens bij scène 3:

Ik begrijp de reactie, zich verstoppen bij een bedreiging, angst. Ik kan me niet voorstellen hoe ik zou reageren, zoals de prior, of zoals de bange monniken wegkruipen? Zou ik de vindingrijkheid en moed hebben, weten wat te zeggen om je eigen leven te redden? Of zou ik mij wegstoppen en hopen dat dat voldoende is? Ik zou in ieder geval niet voor mijn geloof mijn leven geven. Ik heb geen echt geloof, alleen het geloof in het goede in de mens, maar op dat moment was dat goede in die mens ver te zoeken. Maar uiteindelijk doet die ook alles voor zijn geloof. Maar hij gebruikt daarbij geweld. Dat wekt bij mij weinig sympathie op.

Op welke manier hebben de drie scènes die je hierboven vermelde met je eigen levenservaring/levensvisie te maken?

Je hoort en ziet veel in het nieuws over fundamentalisme. Vaak worden alle moslims over dezelfde kam geschoren. Deze film toont aan dat dat onterecht is. De monniken leven als christenen harmonieus samen met moslims, ze zijn afhankelijk van elkaar, vullen elkaar aan. Dat geeft mij moed, de bevestiging dat het mogelijk is. Ook die moslims uit het bergdorp waren bang voor de fundamentalisten, terwijl het over hun eigen geloof gaat.

Christenen hebben in het verleden geweld gebruikt in naam van hun geloof. Moslims doen dat ook. Het ene geloof is niet beter dan het andere. Voor mij is het onvoorstelbaar dat mensen denken dat geweld helpt om de andere een geloof op te dringen. Iemand je eigen geloof willen opdringen, betekent dat je vindt dat je beter bent dan de ander. Dat is ook ondenkbaar voor mij. 

Wat wil de regisseur van de film ons duidelijk maken? Wat is volgens jou de boodschap die door de film wordt overgebracht?

De bedoeling is om het verhaal van de monniken bekend te maken zodat hun dood niet voor niets is geweest. Het gaat om 8 monniken die jarenlang geleden kozen om in een moslimgemeenschap te gaan leven. Die samenleving verliep goed. Na verloop van tijd ontstonden groeperingen van extremisten die met geweld alle niet-traditionele islamieten tot andere gedachten wilden brengen. Deze monniken werden dus ook bedreigd want ze hadden een ander geloof. Moesten ze vertrekken of niet? De moslimgemeenschap vroeg hen te blijven. Dat deden ze ook maar het leidde tot ontvoering en hun dood. Door wie is nog altijd niet duidelijk. Ze zijn gestorven voor hun geloof en voor het geloof dat het mogelijk is een islamo-christelijke gemeenschap te stichten.

Wat zijn de gelijkenissen en de verschillen tussen jouw visie en die van de filmmaker op de behandelde thema’s?

Gelijkenissen:

Dat het mogelijk moet zijn om samen te leven ook al heb je een andere achtergrond, een ander (of geen) geloof, andere gewoontes,…

Ik vind het terecht dat deze film gemaakt werd zodat het verhaal bekender zou worden. Het is een mooie boodschap die de monniken wilden overbrengen maar door hun dood is dat niet meer mogelijk. Deze film zorgt dat de boodschap toch nog aankomt.

 

Verschillen

Het diep-religieuze dat benadrukt wordt in de film, daar kan ik me niet in vinden maar dat is noodzakelijk, anders zou de betekenis van de film niet goed overkomen.

Je schrijft een brief (naar vriend/vriendin), waarin je de film aanbeveelt of afraadt. Je zorgt dat je de elementen, die je hierboven aanbracht erin verwerkt.

 Hey meid

Ik weet dat het al een tijdje mooi weer is maar ik heb een tip voor als we weer eens een regenachtige avond hebben. Een film met inhoud en een boodschap: Des Hommes et des Dieux.

Een korte samenvatting: acht cisterciënzermonniken wonen in de bergen in Algerije. Ze wonen middenin een moslimgemeenschap. Ondanks het geloofsverschil zijn ze beiden onmisbaar voor elkaar. Hun levens zijn verweven. Zo leven ze al jaren samen tot in de jaren negentig extremistische groepen geweld zaaien in Algerije. Alle niet-traditionele islamieten en anders-gelovigen zijn in gevaar. Eerst twijfelen de monniken of ze zullen blijven of vertrekken. De mensen uit het dorp ‘smeken’ hen om te blijven. Uiteindelijk, na wikken en wegen, stemmen ze unaniem om te blijven, zelf na een inval in het klooster. Ze helpen vriend en vijand vanuit de gedachte dat iedere mens in nood recht heeft op hulp. Dat maakt hen niet bij iedereen geliefd. Ze worden ontvoerd en na een tijd omgebracht. Door wie, is nu na zoveel jaren, nog altijd niet duidelijk.

Een groot deel van de film wordt nadruk gelegd op het geloof van de monniken. Het werkte niet op mijn zenuwen maar het sprak me ook niet aan. Wat ervoor zorgde dat ik verder bleef kijken, is dat mensen met hoofddoeken verzorgd werden door een dokter-monnik, dat mensen uit het dorp hielpen op de velden van het klooster, een monnik werd uitgenodigd bij het feest van een besnijdenis alsof hij familie was, de levens van de monniken waren vervlochten met die van de mensen uit het dorp. De film is voor mij een ode aan het samenleven van twee gemeenschappen met een ander geloof, het bewijs dat het bestaat en dat het mogelijk is. Het is een blijk van respect van beide kanten.

Jammer genoeg breekt er oorlog uit, het is dan ook een oorlogsfilm, ook al zie je niet veel gewelddadige scènes. Je voelt wel steeds de dreiging. Ook de monniken en de moslims uit de omringende gemeenschap komen in gevaar want zij zijn niet traditioneel-moslim. De regering van Algerije biedt de monniken een uitgeleide aan, die wordt geweigerd. Ze bieden bescherming van het klooster aan, die wordt geweigerd. Maar binnen de muren van het klooster wordt toch gediscussieerd, moeten we ons laten afslachten? Is het niet beter om terug te keren naar Frankrijk? Op kerstdag wordt het klooster binnengevallen, wordt een dokter gevraagd en medicatie. De prior weigert beleefd maar resoluut en legt ook uit waarom. Hij spreekt de leider van de bende aan met woorden uit de koran die hij bestudeerd heeft. Daardoor krijgt hij respect en trekt de bende zich terug. Toch besluiten de monniken te blijven, ze willen hun leven geven voor hun geloof. Ook de omringende gemeenschap vraagt hen te blijven. Ze blijven iedereen verzorgen die aan de deur verschijnt, ook de extremisten die respect hebben voor de monniken worden verzorgd. De overheid ziet dit niet graag gebeuren. Dus rijst de vraag, wie heeft hen ontvoerd? De regering? De extremisten? De ontvoering gebeurt uiteraard niet op een vriendelijke manier maar ik vind dat er wel respect getoond wordt. Was dat ook in werkelijkheid zo? Of is dit de interpretatie van de filmmakers?

Tijdens de ontvoering is één monnik onder zijn bed gekropen en wordt niet gevonden. Zeven van de acht monniken worden ontvoerd en omgebracht. De film wil, volgens mij, de boodschap doorgeven die de monniken niet meer konden doorgeven. Dat samenleven met mensen uit verschillende geloven wel degelijk mogelijk is. Dat is voor mij het mooie aan de film. Veel mensen kunnen er nog een voorbeeld van nemen. Hoe meer mensen deze film zien, hoe meer mensen hun frank zal vallen en er misschien stilaan verandering zal komen in onverdraagzaamheid en onrespectvolle omgang met mensen met andere geloven, culturen en gewoontes. Dat is mijn hoop, mijn idealisme. De verandering zal niet in een-twee-drie gebeuren maar zelfs met een nieuw klein vlammetje in het hart van iemand ben ik al tevreden. Dan zijn de monniken niet voor niets gestorven.

Ik hoop dat je de film even waardevol zal vinden als ik. Het is geen verstand-op-nulfilm maar film met inhoud en boodschap.

Geniet ervan!

Marieke

Bijkomende informatie over de situatie van de monniken vind je op volgende site. Onder meer het interview met een collega-prior die in Algerije heeft geleefd, geeft je een beter beeld op de context.

http://www.kuleuven.be/thomas/page/des-hommes-et-des-dieux/